به گزارش مشرق، «مایکل هایدن» رئیس سابق آژانس مرکزی اطلاعات آمریکا (سیا) در یادداشتی که روز جمعه به همراه «اوان بی» سناتور سابق ایندیانا در روزنامه والاستریتژورنال منتشر کرد، اجازه غنیسازی نامحدود به ایران پس از اتمام دوره توافق نهایی را نقطه ضعف برنامه مشترک اقدام خواند و خواستار حذف این بند در توافق جامع شد.
برنامه مشترک اقدام توافق موقتی است که سوم آذر سال گذشته در شهر ژنو میان ایران و گروه موسوم به 1+5، متشکل از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل به علاوه آلمان، به دست آمد. بر اساس این توافق، طرفین تا پایان تیر ماه برای رسیدن به توافق جامع زمان دارند. در این برنامه همچنین رفع کامل محدودیتهای برنامه هستهای ایران پس از اتمام دوره توافق جامع، پیشبینی شده است.
هایدن که تا چندی قبل ریاست آژانس امنیت ملی آمریکا را نیز بر عهده داشت، در بخشی از یادداشت مشترک خود با «بی»، نوشته است: «یکی از مشکلات برنامه مشترک اقدام این است که در آن تصریح شده است که هر توافق نهاییای، یک تاریخ انقضا خواهد داشت. پس از این تاریخ انقضا، هر زمان که باشد، ایران برای ایجاد یک برنامه در ابعاد صنعتی آزاد خواهد بود. این به ایران اجازه خواهد داد تا بتواند در فرصتی کوتاه ذخیرهای از تسلیحات هستهای شکل دهد. معلوم نیست که این کدام هدف مشروع را دنبال میکند. بند تاریخ انقضا باید حذف شود.»
در بخش دیگری از این یادداشت که با عنوان «ایرانی مضاعف خطرناک» منتشر شده، در مورد نحوه بازرسیها از برنامه هستهای ایران نیز آمده است: «ایران همچنین باید بدون مقاومت یا تأخیر، بازرسیهای سزده از تمامی سایتهای شناساییشده توسط آژانس بینالمللی انرژی اتمی را بپذیرد. این بدان معنی است که هیئتی از آژانس که به طور دائم در ایران مستقر میشود، بتواند هر تأسیسات مشکوکی را مورد بررسی قرار دهد.»
هایدن و بی که در ابتدای این یادداشت مدعی شده بودند ایران ممکن است تلاش کند به بهانه بحران عراق در مذاکرات هستهای از آمریکا امتیازگیری کند، در ادامه نیز تمدید مهلت مذاکرات با ایران را «خطری بزرگ» خوانده و عنوان کردهاند که توافق موقت هرچند بخشهایی از برنامه هستهای ایران را متوقف کرده، اما هنوز بخشهای دیگر نظیر تحقیقات و توسعه در جریان است. به همین جهت «گذر زمان به نفع ما نیست.»
آنها در پایان امکان همکاری با ایران برای حل مسئله عراق را رد کرده و نوشتهاند: «همه چیز از دست نرفته و آمریکای قوی و متحدان آن هنوز هم میتوانند در عراق و سوریه اثرگذار باشند. اما پیششرط آن این است که خیال همکاری با ایران، کنار گذاشته شود. این مثل که میگویند دشمن دشمن من ممکن است دوست آمریکا باشد، در مورد رژیم ایران توهمی بیش نیست. عداوت آنها بر همهچیز ارجح است.»
برنامه مشترک اقدام توافق موقتی است که سوم آذر سال گذشته در شهر ژنو میان ایران و گروه موسوم به 1+5، متشکل از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل به علاوه آلمان، به دست آمد. بر اساس این توافق، طرفین تا پایان تیر ماه برای رسیدن به توافق جامع زمان دارند. در این برنامه همچنین رفع کامل محدودیتهای برنامه هستهای ایران پس از اتمام دوره توافق جامع، پیشبینی شده است.
هایدن که تا چندی قبل ریاست آژانس امنیت ملی آمریکا را نیز بر عهده داشت، در بخشی از یادداشت مشترک خود با «بی»، نوشته است: «یکی از مشکلات برنامه مشترک اقدام این است که در آن تصریح شده است که هر توافق نهاییای، یک تاریخ انقضا خواهد داشت. پس از این تاریخ انقضا، هر زمان که باشد، ایران برای ایجاد یک برنامه در ابعاد صنعتی آزاد خواهد بود. این به ایران اجازه خواهد داد تا بتواند در فرصتی کوتاه ذخیرهای از تسلیحات هستهای شکل دهد. معلوم نیست که این کدام هدف مشروع را دنبال میکند. بند تاریخ انقضا باید حذف شود.»
در بخش دیگری از این یادداشت که با عنوان «ایرانی مضاعف خطرناک» منتشر شده، در مورد نحوه بازرسیها از برنامه هستهای ایران نیز آمده است: «ایران همچنین باید بدون مقاومت یا تأخیر، بازرسیهای سزده از تمامی سایتهای شناساییشده توسط آژانس بینالمللی انرژی اتمی را بپذیرد. این بدان معنی است که هیئتی از آژانس که به طور دائم در ایران مستقر میشود، بتواند هر تأسیسات مشکوکی را مورد بررسی قرار دهد.»
هایدن و بی که در ابتدای این یادداشت مدعی شده بودند ایران ممکن است تلاش کند به بهانه بحران عراق در مذاکرات هستهای از آمریکا امتیازگیری کند، در ادامه نیز تمدید مهلت مذاکرات با ایران را «خطری بزرگ» خوانده و عنوان کردهاند که توافق موقت هرچند بخشهایی از برنامه هستهای ایران را متوقف کرده، اما هنوز بخشهای دیگر نظیر تحقیقات و توسعه در جریان است. به همین جهت «گذر زمان به نفع ما نیست.»
آنها در پایان امکان همکاری با ایران برای حل مسئله عراق را رد کرده و نوشتهاند: «همه چیز از دست نرفته و آمریکای قوی و متحدان آن هنوز هم میتوانند در عراق و سوریه اثرگذار باشند. اما پیششرط آن این است که خیال همکاری با ایران، کنار گذاشته شود. این مثل که میگویند دشمن دشمن من ممکن است دوست آمریکا باشد، در مورد رژیم ایران توهمی بیش نیست. عداوت آنها بر همهچیز ارجح است.»